145. Bác Hồ với các nhà sư
Năm 1945, sau khi Cách mạng Tháng Tám thành công, Thủ đô Hà Nội bắt đầu thành lập chính quyền ở các khu phố. Hôm Bác đến chùa Quán Sứ, các nhà sư mời Bác ăn cơm chay. Ăn xong, Bác cười, nói với các nhà sư:
- Trên chiến khu, tôi và anh em cán bộ bộ đội ăn chay quanh năm, tức là chỉ có cơm với rau và muối vừng.
Nhưng Bác nói thêm:
- Nhân dân ta nghèo quá nên bữa cơm thường là "chay" cả. Chúng ta phải đấu tranh để bữa ăn của nhân dân ta thêm thịt, cá. Các nhà sư có bằng lòng không ạ?
- Thưa Bác, có ạ!
Các nhà sư đều nghe Bác chăm chú. Cứ thế, từ chuyện ăn chay Bác nói đến vấn đề đoàn kết trong Phật giáo và các tôn giáo với nhau. Khi Bác về rồi, các nhà sư bàn tán:
- Không hiểu sao ông Cụ hiểu rõ chúng ta như vậy. Cụ nói nghe thấm thía quá.
Một lần khác, Bác Hồ đến thăm chùa Bà Đá. Tôi đã chọn một đội nhi đồng, các em đều mặc áo trắng quần xanh, đội mũ ca lô trắng, xếp hàng đón Bác từ cổng chùa vào đến Tam Đảo. Vừa đến cổng chùa, Bác liền cúi xuống bế ngay một em bé lên. Thế là các cháu xúm lại không còn hàng lối gì nữa. Khoảng cách giữa lãnh tụ với thiếu nhi không còn, chỉ còn lại mối tình ông cháu đằm thắm. Vào chùa, Bác nói chuyện ngay với các nhà sư như bạn cũ gặp nhau:
- Bây giờ toàn dân đều làm cách mạng đánh đuổi giặc ngoại xâm, giặc đói, giặc dốt. Tôi mong là các nhà sư sẽ không đứng ngoài. Mà muốn thế, trước hết các nhà sư phải đoàn kết thành một khối thống nhất, không có sự chia rẽ nữa. Sau những lần được Bác Hồ đến thăm và nói chuyện, theo ý Bác các nhà sư đứng đầu các "sơn môn" được mời đến Hội Khai trí Tiến Đức để bàn về vấn đề đoàn kết Phật giáo. Các sư đều nói:
- Đây là lần đầu tiên chúng ta được gặp nhau để bàn về hướng đi của Phật tử. Cụ Hồ đã dạy là phải đoàn kết, phải đánh Pháp đuổi Nhật. Tất cả chúng ta đều theo lời Cụ. Từ đó, các phe phái trong Phật giáo đã đoàn kết lại, nhiều nhà sư trở thành cán bộ cách mạng, nhiều chùa là nơi che giấu cán bộ kháng chiến.
(Bác sĩ Nguyễn Hữu Thuyết kể, trích trong "Nơi đây Bác viết Tuyên ngôn Độc lập")
146. Bác Hồ tuyên dương công trạng các đơn vị phòng không và hải quân sau chiến thắng trận đầu ngày 02 và 05-8-1964
Ngày 07-8-1964, tại Hà Nội, Bộ Quốc phòng - Tổng Tư lệnh Quân đội nhân dân Việt Nam tổ chức trọng thể lễ tuyên dương công trạng các đơn vị Phòng không và Hải quân đã lập chiến công trừng trị bọn khiêu khích và gây chiến Mỹ đối với miền Bắc nước ta những ngày 02 và 05-8-1964.
Chủ tịch Hồ Chí Minh, vị Tổng Tư lệnh tối cao của dân tộc, đến chủ tọa buổi lễ trọng thể này. Bác đến rất sớm. Bác rất vui. Bác ân cần thăm hỏi các đại biểu về tham dự buổi lễ trọng thể:
- Các chú có khỏe cả chứ? - Tiếp đó, Bác nói thêm một câu đầy ý nghĩa:
- Nóng quá có phải không?
Sau đó, Bác hỏi ngay đến đại biểu bộ đội phòng không. Đồng chí Phùng Thế Tài, Tư lệnh Quân chủng Phòng không - Không quân, vội đứng dậy.
- Chú Hữu Tài đấy à? Lên đây, lên đây! - Bác vừa gọi, vừa vẫy tay.
Đồng chí Phùng Thế Tài nghe Bác gọi mình bằng tên cũ, không sao nén nổi xúc động. Hồi đó năm 1944, vào một mùa Thu, anh thanh niên Hữu Tài được đồng chí Vũ Anh, thay mặt Tổng bộ Việt Minh, gọi lên giao nhiệm vụ quan trọng, là bảo vệ đồng chí Hoàng, một đồng chí cách mạng lão thành. Anh chưa biết đồng chí Hoàng là ai, nhưng Đảng đã giao nhiệm vụ, thì "Hữu Tài xin nguyện, nếu cần sẽ hy sinh cả tính mạng để bảo vệ đồng chí!". Ngày hôm sau, anh được gặp đồng chí Hoàng, một cụ già người nhỏ nhắn, mặc một chiếc áo bông sờn, tay chống gậy, chân đi dép rơm. Cụ không được khỏe nhưng đôi mắt sáng, chòm râu đen nhánh, vừa trông thấy anh, đồng chí Hoàng đã vui vẻ, nói:
- Chú Hữu Tài đấy à! Bác cháu ta đi công tác!
Đồng chí Hoàng, chính là Bác Hồ vô cùng kính yêu của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta.
Lễ tuyên dương tổ chức trang trọng nhưng ấm cúng, phấn khởi. Đoàn Chủ tịch buổi lễ trọng thể còn có các đồng chí Trường Chinh, Võ Nguyên Giáp, Nguyễn Chí Thanh, Trần Quốc Hoàn, Văn Tiến Dũng, Song Hào, Trần Sâm.
Tới dự buổi lễ còn có nhiều cán bộ cao cấp trong quân đội, đại biểu các binh chủng, quân chủng, lực lượng Công an nhân dân vũ trang, đại biểu Đoàn Thanh niên Lao động Việt Nam, đại biểu Đảng bộ và chính quyền một số địa phương vừa chiến thắng. Hồ Chủ tịch đọc huấn thị. Tất cả đại biểu dự lễ lắng nghe từng lời của Người. Hồ Chủ tịch nói:
- Bác rất vui mừng thay mặt Đảng và Chính phủ, đến khen ngợi các chú đã lập được thành tích lớn trong các cuộc chiến đấu chống đế quốc Mỹ vừa qua. Các chú đã chiến đấu rất dũng cảm, đã bắn rơi 8 chiếc máy bay Mỹ và bắn hỏng 3 chiếc, vừa rồi nghe tin thêm 4 chiếc máy bay nữa. Các chú đã bắt sống phi công Mỹ, đánh đuổi tàu chiến Mỹ ra khỏi vùng biển nước ta. Như vậy là rất tốt.
Nhân dịp này, Bác gửi lời thân ái thăm hỏi các đơn vị Phòng không, Hải quân và các đơn vị bộ đội, Công an nhân dân vũ trang, dân quân tự vệ và đồng bào ta ở các vùng bị giặc khiêu khích, đã nêu cao truyền thống quyết chiến, quyết thắng và đã trừng phạt đích đáng kẻ địch.
Bác căn dặn:
- Chúng ta phải biết rằng đế quốc Mỹ và tay sai "chết thì chết nết không chừa".
Chúng còn nhiều âm mưu hung ác. Trong trận này, chúng ta đã cho đế quốc Mỹ một bài học đích đáng. Đồng thời chúng ta thấy rõ hơn những ưu điểm và nhược điểm của ta. Các đơn vị bộ đội, Công an nhân dân vũ trang, dân quân tự vệ và các địa phương, cần rút kinh nghiệm để sửa chữa khuyết điểm, phát huy ưu điểm. Các chú phải tiếp tục đẩy mạnh mọi mặt công tác và luôn luôn nâng cao cảnh giác, sẵn sàng chiến đấu bảo vệ Tổ quốc.
Nhân dân ta rất yêu chuộng hòa bình. Nhưng nếu đế quốc Mỹ và tay sai xâm phạm đến miền Bắc nước ta, thì toàn dân ta nhất định sẽ đánh bại chúng. Hồ Chủ tịch vừa dứt lời, mọi người đều đứng dậy vỗ tay hồi lâu, tưởng như không dứt.
Tiếp sau đó, Đại tướng Võ Nguyên Giáp - Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Quân ủy Trung ương, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, phát biểu ý kiến:
- Chiến công vẻ vang của các chiến sĩ bộ đội Phòng không, Hải quân và các lực lượng vũ trang nhân dân ta có ý nghĩa rất to lớn. Đó là ý chí sắt đá của toàn quân và toàn dân ta kiên quyết bảo vệ chủ quyền lãnh thổ và an ninh Tổ quốc, bảo vệ công cuộc lao động hòa bình, xây dựng chủ nghĩa xã hội của nhân dân miền Bắc nước ta. Đó là sự trừng phạt đích đáng dạy cho bọn kẻ cướp xâm lược Mỹ biết rằng: Liều lĩnh xâm phạm đến an ninh của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, nhất định chúng sẽ chuốc lấy thất bại nhục nhã. Các đồng chí đã làm tốt nhiệm vụ vinh quang bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ chủ nghĩa xã hội. Các đồng chí đã xứng đáng với đồng bào và quân giải phóng miền Nam anh hùng hiện đang chiến đấu và chiến thắng trên tuyến đầu Tổ quốc. Nhắc đến hành động xâm lược của đế quốc Mỹ, Đại tướng nghiêm khắc cảnh cáo:
- Đế quốc Mỹ hãy coi chừng! Mọi hành động khiêu khích, xâm lược đối với nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, nhất định sức mạnh của toàn thể nhân dân Việt Nam sẽ đánh bại. Tiếp theo đó Thiếu tướng Trần Sâm, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng đọc Lệnh khen thưởng của Hồ Chủ tịch.
Đồng chí Trường Chinh - Ủy viên Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Thường vụ Quốc hội trao tặng đơn vị Phòng không và đơn vị Hải quân Huân chương Quân công hạng Nhì và ôm hôn thắm thiết đại biểu các đơn vị với cử chỉ thân mật. Đồng chí Trường Chinh căn dặn: "Thắng lợi có ý nghĩa chính trị rất lớn, nhưng mới chỉ là bước đầu. Phải chú ý rút kinh nghiệm để trận sau thắng to hơn".
Thay mặt toàn thể cán bộ, chiến sĩ bộ đội phòng không - không quân, đồng chí Tư lệnh Quân chủng Phòng không - Không quân tỏ lòng vô cùng phấn khởi được vinh dự nhận Huân chương cao quý của Quốc hội và Chính phủ trao tặng. Đồng chí chân thành cảm ơn sự quan tâm, chăm sóc của Quốc hội và Chính phủ đối với Quân chủng Phòng không - Không quân.
Đồng chí nói tiếp:
- Chúng tôi hiểu rằng những thắng lợi mà chúng tôi vừa giành được mới chỉ là bước đầu đạt được. Những chiến thắng vẻ vang đó trước hết là do sự lãnh đạo sáng suốt của Trung ương Đảng, của Bác Hồ, của Quân ủy Trung ương; nhờ có sự phối hợp chặt chẽ của các quân, binh chủng bạn và sự giúp đỡ tận tình của nhân dân.
Cuối cùng, đồng chí hứa:
- Nhận rõ vinh dự được nhận phần thưởng cao quý hôm nay, Quân chủng Phòng không - Không quân càng xác định rõ trách nhiệm nặng nề của mình trước Đảng và nhân dân, nguyện luôn luôn xứng đáng là lực lượng vũ trang cách mạng, tuyệt đối trung thành với Đảng, với dân, luôn luôn cảnh giác cách mạng, kiên quyết chiến đấu vì sự nghiệp giải phóng miền Nam, bảo vệ miền Bắc xã hội chủ nghĩa, thống nhất Tổ quốc.
Trước khi buổi lễ kết thúc, Bác Hồ còn căn dặn thêm:
- Vừa rồi, các cô, các chú làm được như vậy là rất tốt, nhưng không được chủ quan khinh địch. Phải đoàn kết, cảnh giác, giặc đến là đánh, đã đánh là phải thắng. Bác vui vẻ giơ từng ngón tay lên nói tiếp:
- Thi đua mỗi người làm việc bằng hai. Vừa qua ta bắn rơi 8 chiếc phản lực, lần sau hai tám mười sáu, rồi ba tám hai bốn...
Trong không khí tràn đầy phấn khởi, tin tưởng, cả hội trường dấy lên tiếng hoan hô vang dội, tỏ lòng kiên quyết thực hiện lời Bác dạy. Tiếng quân nhạc hùng tráng kết thúc buổi lễ mừng chiến thắng như giục giã mọi người đạp lên đầu thù mà xốc tới và ngợi ca những tay súng tuyệt vời, với hào khí ngút trời đã làm nên chiến công vang lừng một ngày đầu thu Tháng Tám.
(Đồng chí Đặng Tính, Chính ủy Quân chủng Phòng không - Không quân kể, trích trong "Bác Hồ với Phòng không - Không quân").
147. Bác Hồ gặp cán bộ cao cấp toàn quân
Chiều ngày 11-5-1969, sau khi các cán bộ về dự họp có mặt đông đủ, các đồng chí Lê Duẩn, Phạm Văn Đồng, Võ Nguyên Giáp đến báo cáo với Bác và mời Bác ra chỗ họp cán bộ cao cấp toàn quân. Đúng 16 giờ 15 phút, mọi người đang chăm chú chờ đón Bác, thì xe Bác đã đến từ cổng sau, đỗ cách nhà sàn. Bác bước lên thềm phía sau và bước vào ghế ngồi. Khi nhìn thấy Bác, các đồng chí Lê Duẩn, Phạm Văn Đồng đều đứng lên chuẩn bị ra đón Bác, Bác liền giơ tay ra hiệu ngồi xuống.
Bác thân mật cất tiếng hỏi: "Các chú có khỏe cả chứ?". Mọi người đều vui vẻ trả lời:
- "Thưa Bác, chúng cháu khỏe ạ!". "Có vui không".
"Thưa Bác, vui lắm ạ!". "Thế thì tốt. Vậy các chú vỗ tay đi!". Cả hội trường đều vui mừng vỗ tay kéo dài...
Anh Vương Thừa Vũ thay mặt anh em mang bó hoa tươi thắm lên chúc thọ Bác. Vì xúc động quá, nên giọng anh run run: "Thưa Bác, nhân dịp mừng thọ Bác 79 tuổi, chúng cháu thay mặt cán bộ, chiến sĩ toàn quân kính chúc Bác mạnh khỏe, sống lâu. Toàn bộ lực lượng vũ trang nhân dân tin tưởng tuyệt đối vào sự lãnh đạo, biết ơn sự chăm sóc, giáo dục và thương yêu của Đảng và Bác".
Anh Vũ vừa dứt lời, Bác liền rút một bông hoa tặng lại anh Vũ. Một cử chỉ thật âu yếm và thân tình. Tiếp đó, Bác nói chuyện: "Hôm nay gặp mặt các chú đại biểu cho toàn quân, Bác rất vui. Bác chúc các chú mạnh khỏe, chúc bộ đội ta nhiều sức khỏe, nhiều tiến bộ và giành nhiều thắng lợi mới".
Tiếng vỗ tay vang lên trong niềm vui dạt dào từ trong lòng mỗi cán bộ cao cấp. Bác ra hiệu mọi người im lặng, rồi thân mật nói tiếp: "Mấy hôm nay nghe tin đồng bào và chiến sĩ miền Nam đánh mạnh và thắng to, Bác càng thấy khỏe trong người". Mọi người đều phấn khởi trước lời khen của Bác. Những tiếng vỗ tay kéo dài không ngớt. Bác lại ra hiệu im lặng và nói: "Từ Tết Mậu Thân đến nay, cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của nhân dân ta đã bước vào giai đoạn mới. Đồng bào và chiến sĩ ta ở miền Nam đã đánh rất giỏi, thắng rất to; ở miền Bắc cũng đánh rất giỏi, thắng rất to. Quân và dân cả nước ta đã giành được những thắng lợi vẻ vang". Bác nói tiếp:
- "Thế giặc Mỹ thua đã rõ ràng, nhất định chúng sẽ hoàn toàn thất bại". Bác giải thích cho cán bộ rõ thêm về thế và lực, rồi Bác nhắc: Thế nhưng không được chủ quan, thỏa mãn. Đế quốc Mỹ "còn rất ngoan cố, chưa chịu từ bỏ âm mưu xâm lược nước ta. Quân và dân cả nước ta còn phải vượt qua nhiều hy sinh, gian khổ để đi tới thắng lợi cuối cùng!".
Bác ngừng lại, hỏi: Các chú có sợ hy sinh, gian khổ không? Tất cả hội trường đều đồng thanh đáp: Thưa Bác, không ạ! Bác gật đầu, vui vẻ: Thế là tốt, vì độc lập, tự do, bộ đội ta, nhân dân ta không sợ hy sinh, gian khổ. "Chỉ khi nào quét sạch hết giặc Mỹ ra khỏi đất nước, đánh đổ bọn Việt gian bán nước, miền Nam được hoàn toàn giải phóng thì nhân dân ta mới có hòa bình và tự do thật sự, Bắc - Nam mới sum họp một nhà.
Để mau tiến tới ngày vui lớn ấy, các chú phải ra sức phát huy ưu điểm, sửa chữa khuyết điểm, thực hiện tốt mọi nhiệm vụ Đảng và Chính phủ giao phó". Bác nói: "Phải xây dựng lực lượng thật tốt, chất lượng thật cao". Bác còn nói: "Chú ý tiết kiệm sức người và sức của, giữ gìn thật tốt vũ khí, trang bị".
Cuối cùng, Bác ân cần căn dặn: "Phải cố gắng học tập và luôn luôn gương mẫu về đạo đức cách mạng".
Cuộc gặp gỡ rất mỹ mãn, Bác rất vui, như khỏe ra. Tất cả các đồng chí cán bộ cao cấp toàn quân hôm ấy đều tin Bác Hồ mạnh khỏe thật sự, rất hồng hào, nhanh nhẹn, rất minh mẫn. Những lời dạy bảo của Bác thật chí tình, thiết tha và sâu sắc biết bao!
(Đồng chí Đặng Tính, Chính ủy Quân chủng Phòng không - Không quân kể, trích trong "Bác Hồ với Phòng không - Không quân").
148. Bác rất thương các cháu miền Nam
Nắng tháng Sáu rực rỡ. Những ngày tháng Sáu năm 1969, Hà Nội từng bừng đón tin vui: Chính phủ cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam thành lập. Phái đoàn Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam chúng tôi được nâng lên thành Đoàn đại diện đặc biệt của Chính phủ cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam tại Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Trụ sở của Đoàn những ngày này tấp nập đại biểu trong nước và nước ngoài đến chúc mừng.
Sáng 12-6, chúng tôi vô cùng xúc động và phấn khởi được đón Bác Hồ đến chúc mừng bước trưởng thành của cách mạng Việt Nam.
Chúng tôi quây quần bên Bác, người Cha già yêu thương vô hạn. Bác ân cần hỏi thăm sức khoẻ anh chị em trong Đoàn chúng tôi, hỏi han hoàn cảnh công tác, gia đình mỗi cán bộ, nhân viên, không thiếu một ai.
Bác nhờ Đoàn chuyển lời thăm hỏi thân ái của Người đến các vị trong Chính phủ cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam và trong Hội đồng cố vấn Chính phủ. Bác cũng nhờ Đoàn chúng tôi chuyển lời khen ngợi đồng bào và bộ đội, các cụ phụ lão, chị em phụ nữ, các cháu thanh niên và nhi đồng miền Nam đã luôn luôn đoàn kết chặt chẽ, chiến đấu anh dũng, thắng lợi vẻ vang.
Bác lại đem kẹo chia cho các cháu và tất cả chúng tôi như lần đầu tiên Bác đến thăm phái đoàn.
Một kỷ niệm thiêng liêng, sâu sắc nữa lại đến với tôi. Ngày 14-6, anh Nguyễn Phú Soại và tôi nhận được tin Bác cho biết muốn gặp chúng tôi. Tôi vừa mừng, vừa lo.
Đúng bảy giờ, chúng tôi vào nhà Bác. Bác tiếp chúng tôi ngay tại nhà như những người thân trong gia đình. Tôi ngồi cạnh Bác và quạt cho Bác như con gái về thăm ba.
Bác thân mật nói: Hôm nay, Bác muốn gặp cô và chú để hỏi về tình hình các cháu học sinh miền Nam, Bác được báo cáo có một số cháu tiến bộ chậm.
Chúng tôi báo cáo với Bác về những cố gắng của Bộ Giáo dục, của thầy giáo, cô giáo các trường nhận dạy con em miền Nam và những cố gắng của Phái đoàn của chúng tôi về công tác này.
Không những Bác biết rõ tình hình ăn học của các cháu mà còn nêu cho chúng tôi tên những cháu ngoan và một số cháu chưa ngoan.
Bác dặn chúng tôi, đại ý: Nếu để tình hình này kéo dài thì ba má và gia đình các cháu đang chiến đấu ở miền Nam sẽ kém yên tâm. Bác nhắc nhở chúng tôi là những người thay mặt cho cha mẹ các cháu phải đặc biệt quan tâm chăm sóc, giáo dục các cháu ngày càng tiến bộ. Bác động viên chúng tôi phải cố gắng và quyết tâm. Bác nêu rõ trách nhiệm phải nuôi dạy cho các cháu tiến bộ nhiều vì bản chất các cháu rất tốt, các cháu đều là mầm non của đất nước. Việc dạy dỗ, nuôi dưỡng đòi hỏi phải có lòng thật sự thương yêu các cháu…
Được ngồi bên Bác, nghe những lời chỉ bảo của Bác, tôi càng nhớ đồng bào miền Nam da diết.
Khi ra về, qua vườn nhà Bác, tôi nhìn thấy cây vú sữa đồng bào miền Nam gửi tặng Bác và Bác ngày ngày tự tay vun xới đã lớn lên, cao quá mái nhà đơn sơ của Bác. Tôi nhìn cây vú sữa mà nghĩ đến người Ông trồng cây cho con cháu ăn quả đời đời. Bác đã kêu gọi nhân dân miền Bắc trồng cây cho đất nước xanh tươi và Bác cũng không quên nhắc mọi người: “Chúng ta phải trồng cây cho đồng bào miền Nam nữa”. Bác nhắc: “Trồng cây nào tốt cây ấy”. Có những loại cây, Bác tự tay trồng và chăm bón cho đến khi ra hoa kết quả, rồi Bác lấy giống gửi tặng các địa phương để “nhân lên”. Bác dặn các cụ già và các tỉnh chú ý “nhân giống cho miền Nam, trồng nhiều cây miền Nam trong vườn kết nghĩa”. Bác luôn nghĩ đến việc ươm hạt giống cách mạng cho miền Nam. Miền Nam trân trọng những hạt mầm của Bác.
Tình cảm của Bác đối với đồng bào miền Nam sâu rộng hơn Biển Đông. Tình yêu thương của Người đối với thanh niên, thiếu niên, nhi đồng Thành đồng mênh mông bát ngát. Giữa tháng 7-1969, trong buổi gặp mặt thân mật với chị phóng viên Cuba, Mácta Rôhát, Bác đã nói: “Ở miền Nam, những thanh niên dưới 25 tuổi không biết được thế nào là hai chữ “tự do”. Có thể nói rằng ở miền Nam, mỗi người, mỗi gia đình có một nỗi đau khổ riêng, và nếu mỗi đau khổ riêng của mỗi người, mỗi gia đình gộp lại thì đó là nỗi đau khổ của tôi”.
(Theo Nguyễn Khánh Phương, trích trong "Kể chuyện Bác Hồ")
Tâm Trang (tổng hợp)
