137. Điện gửi Đại hội phụ nữ “ba đảm đang” Hải Phòng
Bác vui lòng thay mặt Trung ương Đảng và Chính phủ thân ái gửi lời khen ngợi các chị em phụ nữ “ba đảm đang” của Hải Phòng đã có thành tích khá trong sản xuất và chiến đấu. Chúc các cô cố gắng hơn nữa và tiến bộ hơn nữa để góp phần xứng đáng trong công cuộc chống Mỹ, cứu nước.
Chúc Đại hội thành công tốt đẹp.
Thân ái và quyết thắng.
Bác Hồ
In trong sách Chủ tịch Hồ Chí Minh với Đảng bộ và nhân dân Hải Phòng, Nxb. Hải Phòng, 1985, tr.126.137
138. Trước ngày 17 tháng 8 năm 1966
Chủ tịch Hồ Chí Minh tặng Huy hiệu của Người cho 6 phụ nữ miền núi có nhiều thành tích trong lao động sản xuất, chiến đấu và phục vụ chiến đấu.
139. Đầu tháng 10 năm 1966
Chủ tịch Hồ Chí Minh góp ý kiến về nội dung bức trướng của Trung ương Đảng tặng Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam. Người tự tay viết nội dung bức trướng như sau:
“Phụ nữ Việt Nam
Dũng cảm đảm đang
Chống Mỹ, cứu nước”.139
140. Phát biểu tại lễ kỷ niệm lần thứ 20 ngày thành lập Hội liên hiệp phụ nữ Việt Nam
Bác thay mặt Trung ương Đảng và Chính phủ thân ái chúc mừng Hội liên hiệp phụ nữ Việt Nam 20 tuổi.
Hội phụ nữ mới 20 tuổi. Nhưng truyền thống anh hùng của phụ nữ Việt Nam ta đã có gần 2.000 nǎm và ngày càng phát triển.
Từ đầu thế kỷ thứ nhất, Hai Bà Trưng phất cờ khởi nghĩa, đánh giặc, cứu dân cho đến ngày nay mỗi khi nước nhà gặp nguy nan, thì phụ nữ ta đều hǎng hái đứng lên, góp phần xứng đáng của mình vào sự nghiệp giải phóng dân tộc. Do đó, ta có câu tục ngữ rất hùng hồn: “Giặc đến nhà, đàn bà cũng đánh”.
Nhân dân ta rất biết ơn các bà mẹ cả hai miền Nam Bắc đã sinh đẻ và nuôi dạy những thế hệ anh hùng của nước ta. Trong thời kỳ cách mạng hoạt động bí mật và trong những nǎm kháng chiến chống bọn thực dân Pháp và lũ can thiệp Mỹ, phụ nữ ta đều có công lao to lớn. Gương anh dũng của đồng chí Minh Khai và của cháu Võ Thị Sáu luôn luôn sáng ngời để cho phụ nữ ta học tập.
Trong cuộc chống Mỹ, cứu nước hiện nay, các bà mẹ chiến sĩ đã khuyến khích con cháu mình vào bộ đội đánh giặc, cứu nước, còn ân cần nuôi nấng, giúp đỡ và bảo vệ cán bộ và chiến sĩ khác như con cháu mình. Ví dụ: bà mẹ Suốt ở Quảng Bình đã xông pha bom đạn, không sợ sóng to gió lớn, suốt ngày đêm chèo thuyền đưa bộ đội và cán bộ qua sông để chiến đấu. Bà mẹ Cán, người Thái ở Sơn La có sáu con thì hai đi bộ đội, bốn vào du kích, bản thân bà mẹ cũng hǎng hái vào bạch đầu quân. Bà mẹ Đích ở Thái Bình đã cho cả bốn con trai và một con rể vào bộ đội. Bản thân bà mẹ vừa lo việc nhà cho các con, vừa hǎng hái giúp đỡ gia đình chiến sĩ. Mẹ Đích còn rất tự hào là cả nhà gồm có bốn con trai, hai con gái, một con rể đều vẻ vang được tham gia Đảng Lao động Việt Nam. Nước ta tự hào có hàng ngàn, hàng vạn bà mẹ quý báu như vậy.
Miền Nam anh hùng có đội quân đấu tranh chính trị gồm hàng vạn chiến sĩ toàn là phụ nữ. Họ rất mưu trí và dũng cảm làm cho địch phải khiếp sợ và gọi họ là “đội quân tóc dài”. Phó Tổng tư lệnh Quân giải phóng là cô Nguyễn Thị Định. Cả thế giới chỉ nước ta có vị tướng quân gái như vậy. Thật là vẻ vang cho miền Nam, cho cả dân tộc ta.
Phong trào “nǎm tốt” của phụ nữ miền Nam, phong trào “ba đảm đang” của phụ nữ miền Bắc là phong trào yêu nước nồng nàn và rộng khắp, lôi cuốn đông đảo phụ nữ hai miền thi đua sản xuất, phục vụ chiến đấu và trực tiếp chiến đấu, góp phần to lớn vào sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước của toàn dân.
Trong phong trào chống Mỹ, cứu nước, ở miền Nam có nhiều chị em rất anh hùng. Như các cô út Tịch, Tạ Thị Kiều, Trần Thị Vân và nhiều cô khác. ở miền Bắc có mười phụ nữ công, nông, binh được tuyên dương anh hùng; 723 phụ nữ trong các ngành đã có thành tích đặc biệt và được Bác thưởng huy hiệu.
Dưới chế độ xã hội chủ nghĩa, hàng vạn phụ nữ đã trở thành cán bộ chuyên môn các ngành và cán bộ lãnh đạo, làm giám đốc và phó giám đốc các xí nghiệp, chủ nhiệm hợp tác xã nông nghiệp, chủ tịch uỷ ban hành chính, bí thư chi bộ đảng, v.v..
Trong phong trào thanh niên xung phong chống Mỹ, cứu nước, nhiều cháu thanh niên gái đã nêu gương dũng cảm trong sản xuất và chiến đấu như thanh niên gái Vĩnh Linh vừa sản xuất giỏi, vừa chiến đấu giỏi, tổ cầu đường Trần Thị Lý ở Quảng Bình và tiểu đội 9, đại đội 814 đã bảo đảm tốt giao thông dưới làn bom đạn, đội dân quân gái ở Nam Ngạn đã góp phần bắn được nhiều máy bay giặc Mỹ, v.v..
Theo gương các bà, các mẹ và các chị anh hùng, nhiều cháu thiếu niên và nhi đồng gái cũng rất ngoan. Trong phong trào thiếu niên “làm nghìn việc tốt” hơn 20 vạn cháu gái đã được bầu là cháu ngoan Bác Hồ.
Trong hai nǎm học vừa qua, có 1.489 cháu học rất giỏi được giải thưởng đặc biệt của Bác, non một nửa số đó là cháu gái.
357 cháu bé có những hành động rất dũng cảm đã được Bác thưởng huy hiệu, 88 cháu là cháu gái. Ví dụ: cháu Tứ 13 tuổi, ở Thái Bình, đã cõng một bạn gái bị què chân đi học suốt ba nǎm liền.
Theo gương tốt của bạn Tứ, hai cháu Hoàng Thị Phiến và Lê Thị Thỉu ở Vĩnh Linh đều mười tuổi, đã thay nhau cõng cháu Việt tám tuổi (con một chiến sĩ miền Nam tập kết) đi học vì chân cháu có tật, nhà trường lại cách xa hai cây số, phải qua hai ngọn đồi.
Cháu Nguyễn Thị Sành 12 tuổi, ở Hà Bắc, đã nhảy xuống nước cứu hai bạn nhỏ khỏi chết đuối.
Trong khi máy bay giặc Mỹ bắn phá dữ dội làng xóm ở Vĩnh Linh, cháu Dương Thị Đống, chín tuổi, đã dũng cảm cứu đàn trâu của hợp tác xã thoát khỏi bom đạn.
Như thế là từ xưa đến nay, từ Nam đến Bắc, từ trẻ đến già, phụ nữ Việt Nam ta thật là anh hùng.
Hiện nay, giặc Mỹ đang thua to. Càng thua to, chúng càng liều lĩnh mở rộng chiến tranh ở miền Nam, càng điên cuồng bắn phá ở miền Bắc. Bác mong phụ nữ ta ra sức phát huy hơn nữa truyền thống dũng cảm và đảm đang, cùng toàn quân và toàn dân ta bảo vệ độc lập, tự do của Tổ quốc, đưa sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước đến thắng lợi hoàn toàn.
Chúc các cô, các cháu luôn luôn cố gắng, đoàn kết chặt chẽ, hǎng hái thi đua, giành nhiều thành tích mới.
Phát biểu ngày 19-10-1966.
Bǎng ghi âm lưu tại Trung tâm lưu trữ Quốc gia I.140
141. Trước ngày 26 tháng 10 năm 1966
Chủ tịch Hồ Chí Minh thưởng Huy hiệu của Người cho 4 bà mẹ có nhiều công lao với đất nước.141
142. Cuối tháng 11 năm 1966
Tại Phủ Chủ tịch, Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp chiến sĩ thanh niên xung phong ngành Giao thông vận tải Nguyễn Thị Kim Huế.142
143. Bài nói tại Đại hội anh hùng, chiến sĩ thi đua chống Mỹ, cứu nước
Thưa các đồng chí,
Thưa các đại biểu,
Chúng tôi thay mặt Trung ương Đảng, Quốc hội và Chính phủ hoan nghênh các đại biểu. Tôi lại thay mặt các đại biểu gửi lời thân ái chúc mừng đồng bào và chiến sĩ miền Nam anh hùng.
Tôi có một ý kiến bây giờ mới nói ra. Đây là Đại hội anh hùng, có những anh hùng, chiến sĩ, có những đơn vị anh hùng, những tập thể anh hùng rất xứng đáng. Song có một tập thể cũng rất xứng đáng anh hùng mà Ban thi đua không đề nghị. Tập thể ấy là Chính phủ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà. Chính phủ ta là một Chính phủ lâu bền, vững vàng. Trên thế giới không có Chính phủ nào mà đã hơn hai mươi nǎm lãnh đạo nhân dân kháng chiến thắng lợi như Chính phủ ta. Chính phủ ta lại có một cái đặc biệt mà trong thế giới không ai có là lương Chính phủ, từ cụ Chủ tịch Hồ Chí Minh cho đến các đồng chí Bộ trưởng, Thứ trưởng lại ít nhất so với các Chính phủ trên thế giới. Các đại biểu thấy Chính phủ ta có anh hùng không? Các cô, các chú, các cháu có hoa đỏ rồi thì ngày mai, ngày kia sẽ được tặng danh hiệu anh hùng, nhưng mà Chính phủ thì không được tặng danh hiệu anh hùng. Bác nói là Ban thi đua thiếu sót chứ Bác không kiện. Bởi vì Chính phủ ta là một Chính phủ làm đày tớ của nhân dân, một lòng một dạ phục vụ nhân dân. Nếu ai ở trong Chính phủ mà muốn làm quan thì không ở được trong Chính phủ ta. Bác nói như thế là chẳng những trong Chính phủ trung ương mà cả chính phủ địa phương cho đến các uỷ ban hành chính xã, nếu ai muốn làm quan thì mời đi làm quan chứ không được ở trong chính quyền của ta.
Đại hội này có đại diện của đồng bào miền Nam, có đại biểu công nhân, nông dân, có những đồng chí làm nghề đánh cá, có những đồng chí nuôi bò, có những đồng chí trí thức… Thế là có đủ tất cả trai, gái, miền xuôi, miền ngược, trẻ có, già có, Bắc có, Nam có. Như thế là tốt.
Trong xã hội xã hội chủ nghĩa của chúng ta bất kỳ làm việc gì, nghề gì mà Đảng và Chính phủ giao cho đều làm tròn và làm vượt mức, làm xuất sắc đều là anh hùng.
Trong lúc đến đây, Bác có thấy mấy cháu bé mà cũng anh hùng. Còn đây! Đây như thế này mà không anh hùng gì cả. Thế là thế nào? Thế là ta thật dân chủ, nhân dân lao động nước ta làm chủ nước nhà. Nói về tuổi thì chắc là Bác và Bác Tôn nhiều hơn các cháu. Nhiều tuổi mà không được anh hùng. Nhưng các cô, các chú cũng phải học Bác và Bác Tôn và các đồng chí đây. Bác với Bác Tôn và các đồng chí cũng phải học các cô, các chú và các cháu. Những đồng chí, những cháu hôm nay được Đảng, Chính phủ, Quốc hội tặng danh hiệu anh hùng, chiến sĩ thi đua khi về địa phương phải cố gắng vươn lên hơn nữa chứ chớ thấy mình đã là anh hùng rồi thì không ai bằng mình được. Thế là hỏng. Mà phải biết nếu không có tập thể, không có nhân dân, không có Đảng, không có Đoàn, không có bộ đội giúp đỡ thì có anh hùng được không ? Không anh hùng được, mà không làm gì được hết. Vì vậy, vinh dự ấy là vinh dự chung chứ không phải vinh dự riêng của từng người. Do đó, các cô, các chú, các cháu được khen thưởng hôm nay về phải ra sức học tập, cố gắng tiến bộ, tiến bộ nữa, tiến bộ mãi, phải khiêm tốn, không được kiêu ngạo.
Thưa các đồng chí,
Trong Đại hội này có những cháu bé rất ngoan, tuy chưa anh hùng nhưng các cháu sẽ cố gắng để trở thành anh hùng. Các cháu này, liên tục hai nǎm được giải thưởng của Bác Hồ. Mà giải thưởng là thế nào ? Là tất cả các môn học đều học giỏi, lao động tốt, vệ sinh, tiết kiệm, giúp đỡ bố mẹ đều làm tốt. Mấy cháu này bé như cái hột mít thế này mà học lớp sáu rồi, thế là các cháu học cao hơn Bác lúc đang còn trẻ. Còn cháu này, cụt cả hai tay thế mà vẫn cố gắng học. Bây giờ cháu học lớp mấy rồi ? Không có tay mà cháu vừa viết tốt lại làm được cả những việc trong nhà. Thế là chẳng những các cháu được tuyên dương lần này là anh hùng mà đây là các anh hùng tương lai đấy. Việt Nam ta là dân tộc anh hùng.
Tôi xin cảm ơn các đồng chí ngoại giao đoàn đã đến dự cùng chúng tôi trong cuộc vui này. Việt Nam chúng tôi có nhiều anh hùng nhưng như khi nãy tôi đã nói, không phải một người mà trở thành anh hùng mà phải có Đảng, có nhân dân, có Đoàn, có tập thể mới có anh hùng. Việt Nam có nhiều anh hùng như thế cũng là nhờ sự giúp đỡ của các nước anh em mới có được, tôi mong sau này chúng ta sẽ có nhiều anh hùng và chiến sĩ thi đua hơn nữa.
Nói ngày 30-12-1966.
Bǎng ghi âm lưu tại Trung tâm lưu trữ Quốc gia I.143
Thu Hiền (tổng hợp)
---------------
137; 140; 143. Hồ Chí Minh, Toàn tập, sđd, tập 15, tr.40; tr.172-175; tr. 227-229.
138, 139, 141, 142. Hồ Chí Minh - Biên niên tiểu sử, sđd, tập 9, tr.356; tr.370; tr.380; tr.394.
