97. Nói chuyện với Đại hội Đảng bộ thành phố Hà Nội
Nhiệm vụ cách mạng hiện nay của Đảng ta là xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh.
Muốn làm được như thế, chúng ta phải đưa miền Bắc tiến nhanh, tiến mạnh, tiến vững chắc lên chủ nghĩa xã hội. Chúng ta phải kiên quyết đấu tranh thực hiện thống nhất nước nhà. Đấu tranh thống nhất nước nhà là một cuộc đấu tranh lâu dài và gian khổ nhưng nhất định thắng lợi. Chúng ta phải giáo dục kỹ cho cán bộ, đảng viên và đồng bào miền Nam, miền Bắc thấy rõ điểm đó, để khắc phục tư tưởng nóng vội. Đảng ta đã lãnh đạo nhân dân làm Cách mạng tháng Tám, nhân dân ta lại kháng chiến tám, chín năm mới giải phóng được nửa nước. Trong cuộc đấu tranh thực hiện thống nhất nước nhà, chúng ta cũng phải đấu tranh bền bỉ, lâu dài, nhưng chúng ta tin rằng nhất định chúng ta sẽ thắng lợi.
Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội, phải có con người xã hội chủ nghĩa và có tư tưởng xã hội chủ nghĩa. Phải đánh bạt những tư tưởng công thần, địa vị, danh lợi của chủ nghĩa cá nhân, làm cho tư tưởng của chủ nghĩa tập thể thắng lợi, tức là phát huy tinh thần cần kiệm xây dựng chủ nghĩa xã hội, bảo vệ của công, chống tham ô, lãng phí.
Mục đích của chủ nghĩa xã hội là không ngừng nâng cao mức sống của nhân dân. Muốn đảm bảo đời sống sung sướng mãi mãi, phải công nghiệp hóa xã hội chủ nghĩa, phải xây dựng công nghiệp nặng. Như thế phải vừa cải thiện đời sống, vừa tích lũy. Cải thiện đời sống từng bước theo khả năng, đồng thời phải tích luỹ để kiến thiết.
Muốn uống nước thì phải đào giếng, đào giếng thì phải đổ mồ hôi, nhưng càng khó nhọc vất vả thì giếng càng sâu, càng nhiều nước. Hà Nội có nhiều ưu điểm, nhưng cần lưu ý một số điểm sau:
- Về mặt công nghiệp, công tác quản lý xí nghiệp làm tốt, nhưng phong trào công nhân tham gia quản lý, cán bộ tham gia lao động về sau không được liên tục và hăng hái như lúc đầu.
- Trong nông nghiệp, việc phát triển hợp tác xã và sản xuất lúa tuy khá, nhưng việc giúp đỡ nông dân quản lý hợp tác xã thì chưa tốt lắm, việc chăn nuôi gia súc, nuôi cá, làm công tác tiểu thủy lợi chưa được chú ý đầy đủ.
- Phong trào học tập văn hóa thì cao, như thế là tốt. Nhưng cần phải tăng cường giáo dục chính trị kết hợp với văn hóa, làm cho mỗi người có ý thức học để phục vụ chủ nghĩa xã hội.
- Công tác vệ sinh ở Hà Nội cần được chú ý hơn nữa. Tuy so với hồi thuộc Pháp thì Hà Nội sạch hơn nhiều, nhưng chúng ta phải luôn luôn nhìn về phía trước mà tiến lên, cần đẩy mạnh công tác vệ sinh hơn nữa ở những khu nhà công nhân, trong các xí nghiệp, cơ quan và các khu lao động.
Ở Hà Nội, trong các xí nghiệp cũng như ở nông thôn, năng suất lao động của công nhân và nông dân còn thấp. Công suất máy móc trong các xí nghiệp mới sử dụng được khoảng trên dưới 70%, như thế còn rất lãng phí. Phải làm cho mỗi người thấy rõ: Muốn tiến lên chủ nghĩa xã hội thì phải lao động, phải hiểu rõ lao động là vẻ vang, do đó mà nâng cao năng suất lao động.
Muốn làm cho mọi công tác tiến lên nữa, cần đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nước, và phải làm sao cho phong trào thi đua lúc nào cũng sôi nổi liên tục, thành hoạt động tự giác của mọi người.
Đối với công tác cải tạo xã hội chủ nghĩa ở Hà Nội, Đại hội cần chú ý đến đời sống của thợ thủ công và bà con buôn bán nhỏ đã vào tổ chức hợp tác. Ngoài ra cũng cần chú ý giúp đỡ cho nhà công thương tiến bộ hơn nữa sau khi họ đã tiếp thu cải tạo.
Phải nêu cao tinh thần cảnh giác. Cán bộ, đảng viên phải luôn luôn liên hệ chặt chẽ với quần chúng, nhất là phải làm gương mẫu cho mọi người noi theo trong mọi mặt công tác. Các đoàn thể phụ nữ, công đoàn phải làm tròn nhiệm vụ của mình.
Số đảng viên và đoàn viên thanh niên lao động ở Hà Nội hiện nay nhiều gấp 8 lần số đảng viên và đoàn viên trong cả nước hồi năm 1945. Với số lượng ấy, nhất định Đảng bộ Hà Nội sẽ làm tốt trong mọi công tác, động viên được toàn thể nhân dân Hà Nội phấn khởi sản xuất, học tập, hoàn thành kế hoạch năm 1960 và kế hoạch 3 năm, lấy thành tích chào mừng Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ III.
(Đăng trên Báo Nhân Dân, số 2285, ngày 21/6/1960)
98. Nói chuyện với đồng bào Thủ đô nhân dịp mừng kỳ họp thứ nhất Quốc hội khóa II thắng lợi
Thưa đồng bào,
Thưa các cụ phụ lão, các cháu thanh niên và nhi đồng Thủ đô,
Trong cuộc tổng tuyển cử miền Bắc ta nói chung, thủ đô Hà Nội nói riêng đã hoàn thành nhiệm vụ một cách thắng lợi. Nghĩa là hơn 99% đồng bào đã đi bỏ phiếu.
Trong Quốc hội khóa này, trong lúc thảo luận các vấn đề quan hệ đến quốc kế dân sinh, trong lúc bầu những cơ quan và những người lãnh đạo Nhà nước, khi bỏ phiếu toàn thể đại biểu Quốc hội cũng là 100%. Quốc hội đã thể hiện rõ ý nguyện của đồng bào.
Quốc hội và đồng bào là đoàn kết nhất trí. Đó là một thắng lợi lớn. Thắng lợi đó chẳng những đồng bào miền Bắc phấn khởi, đồng bào miền Nam cũng phấn khởi, cả nước ta phấn khởi mà cả phe xã hội chủ nghĩa phấn khởi.
Tối mai, để mừng thắng lợi của ta thì vệ tinh của Liên Xô sẽ bay qua Hà Nội. Nhưng chúng ta phải biết đó là thắng lợi bước đầu.
Bây giờ chúng ta phải tiếp tục cố gắng, cố gắng hơn nữa để đi đến thắng lợi nhiều hơn nữa.
Anh em công nhân ở các nhà máy phải phát triển hơn nữa thành tích đã có, đã thu được trong cuộc vận động cải tiến quản lý xí nghiệp. Cán bộ thực sự tham gia lao động, công nhân thực sự quản lý xí nghiệp. Đồng bào nông dân phải ra sức cố gắng, cố gắng nữa để làm vụ mùa thắng lợi.
Anh chị em lao động trí óc phải cố gắng hơn, đưa hết tài năng, tri thức của mình để giúp công nhân, nông dân và giúp nhân dân nói chung để đẩy mạnh hơn nữa việc tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm.
Bộ đội phải cố gắng hơn trong học tập quân sự, chính trị, kỹ thuật và trong việc giúp đỡ đồng bào sản xuất.
Đồng bào công thương gia, đồng bào thủ công nghiệp, đồng bào tiểu thương từ năm ngoái đến năm nay đã cải tạo khá, bây giờ phải cố gắng để cải tạo cho tốt, làm sao trong năm nay cải tạo cho được gần 100%.
Các cháu thanh niên ở những nhà máy, ở trường học, ở nông thôn, ở các cơ quan văn hóa đều cố gắng và đều có thành tích, bây giờ cố gắng vượt lên hàng đầu mà có thành tích nhiều hơn.
Các cháu nhi đồng năm nay cũng ngoan, các trường thi đỗ 90%. Đỗ nhiều như thế là tốt. Nhưng bây giờ phải cố gắng học tập, lao động, giữ gìn kỷ luật và vệ sinh hơn nữa để sau này thành những công dân xã hội chủ nghĩa và công dân cộng sản chủ nghĩa.
Hôm nay, Quốc hội đã kết thúc công việc phiên họp đầu tiên thắng lợi. Thắng lợi đó là nhờ sự ủng hộ, nhờ cố gắng của tất cả đồng bào. Tất cả đại biểu Quốc hội hứa với đồng bào là được cử vào Quốc hội để làm đại biểu Quốc hội, không phải để làm quan, không phải là để ngồi trên ăn trốc, mà làm người đầy tớ tuyệt đối trung thành của đồng bào. Một lần nữa cảm ơn đồng bào, bây giờ tôi đề nghị cho hát bài Kết đoàn.
(Trích trong Hồ Chí Minh, Toàn tập, t10, Sđd, tr.176-177)
99. Nói chuyện tại Đại hội nhân dân Thủ đô
Vừa qua, còn nhiều xí nghiệp chưa đạt mức kế hoạch. Cuộc vận động cải tiến quản lý xí nghiệp làm chưa tốt. Thời gian tới, cán bộ, công nhân phải tích cực sửa chữa.
Về cải tạo xã hội chủ nghĩa, đồng bào công thương có nhiều tiến bộ, nhưng còn phải tiến hơn nữa. Anh chị em công nhân phải giúp các nhà công thương tiến bộ.
Bà con làm nghề thủ công phải cố gắng làm cho giá thành hạ xuống, phẩm chất hàng tăng lên. Như thế mới có nhiều người mua, nghề nghiệp của mình mới phát triển. Đồng bào nông dân phải cố gắng cải tiến nông cụ, làm nhiều phân bón để tranh thủ vụ mùa thắng lợi. Cán bộ phải quản lý tổ chức khéo để việc bán gạo cho được tốt.
Không để xảy ra tình trạng người không có gạo thì không mua được mà người có gạo thì mua được thêm để thừa. Các cơ quan, xí nghiệp, đơn vị cần hết sức tránh lãng phí gạo.
Trước mắt, đồng bào cần đẩy mạnh công tác phòng và chống lụt, đẩy mạnh thi đua tăng gia sản xuất và thực hành tiết kiệm.
Để chuẩn bị mừng ngày Quốc khánh 2-9 và Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ III, đồng bào Thủ đô cần lập nhiều thành tích, tránh phô trương, chi phí tốn kém. Kiều bào mới về nước phải thấy rõ công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc còn gặp nhiều khó khăn để cố gắng thêm. Các cháu nhi đồng phải ngoan ngoãn, giữ gìn sức khỏe trong kỳ nghỉ hè để tiếp tục bước vào năm học mới.
Thay mặt các đại biểu Quốc hội, tôi hứa với nhân dân Thủ đô sẽ mãi mãi là những người đầy tớ trung thành của nhân dân.
(Đăng trên Báo Nhân Dân số 2329 ngày 04/8/1960)
100. Chủ tịch Hồ Chí Minh huấn thị tại Hội nghị cán bộ toàn Đảng bộ Hà Nội
Từ ngày 21/4 đến ngày 30/4/1959, Đảng bộ Hà Nội đã họp Hội nghị cán bộ toàn Đảng bộ (Hội nghị có ý nghĩa như một Đại hội đại biểu của Đảng bộ lần thứ nhất).
Ngày 25/4, Hội nghị vô cùng phấn khởi được đón Chủ tịch Hồ Chí Minh đến thăm và huấn thị. Người nói: "Thủ đô Hà Nội phải làm thế nào để trở thành một Thủ đô xã hội chủ nghĩa. Muốn như thế thì mỗi xí nghiệp, mỗi một đơn vị bộ đội, mỗi một trường học, mỗi một đường phố, mỗi một cơ quan và mỗi một nông thôn ở ngoại thành phải là một pháo đài của chủ nghĩa xã hội.
Hà Nội cần phải củng cố và phát triển Đảng, Đoàn Thanh niên lao động và Công đoàn. Đảng bộ Hà Nội cần phải phát triển thêm thành phần công nhân, nông dân, lao động trí óc và phụ nữ vào Đảng".
Người nhắc nhở cán bộ, đảng viên Hà Nội "phải có đạo đức cách mạng; phải thực hiện cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; phải lấy phê bình và tự phê bình mà tiêu diệt chủ nghĩa cá nhân và bồi dưỡng chủ nghĩa tập thểễ Đảng viên, đoàn viên bất cứ đâu, bất cứ làm công việc gì, phải thật gương mẫu.
Đảng bộ Hà Nội phải làm gương cho các Đảng bộ khác. Đảng bộ Hà Nội gương mẫu, sẽ góp phần đưa miền Bắc tiến lên chủ nghĩa xã hội, làm cơ sở vững mạnh đấu tranh giành thông nhất nước nhà".
(Trích trong Hồ Chí Minh, Biên niên tiểu sử, t7, Sđd, tr.280)
101. Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng Tổng thống Xu-các-nô tới dự cuộc mít tinh chào mừng của học sinh, sinh viên Hà Nội
Đại biểu học sinh trung cấp và sinh viên các trường đại học ở Hà Nội tập trung tại trường Đại học Tổng hợp (nay là Đại học Khoa học xã hội và nhân văn Hà Nội) để chào mừng Tổng thống Xu-các-nô. Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng Tổng thống Xu-các-nô đã đến dự.
Đáp từ bài phát biểu của Tổng thống Xu-các-nô, Chủ tịch Hồ Chí Minh làm rõ thêm vai trò, vị trí của thanh niên, học sinh, sinh viên. Người nói: "Tương lai của loài người một phần lớn là ở trong các cháu thanh niên, tức là các cháu đã là chủ nhân, là ông chủ, bà chủ tương lai của Trái đất. Nhưng muốn xứng đáng với ông chủ, bà chủ thì phải làm thế nào? Không phải cứ ngồi khoanh tay sẽ là ông chủ, bà chủ, mà:
- Phải đoàn kết chặt chẽ
- Cố gắng học tập cho tốt
- Phải lao động cho tốt
- Vượt mọi khó khăn để mà chiến thắng, để hưởng thụ tất cả những khoa học, những hiểu biết của thời đại thế kỷ thứ XX".
Cuối cùng, Người chuyển "Tất cả tình hữu nghị thắm thiết và ý chí thi đua xã hội chủ nghĩa của thanh niên và sinh viên Việt Nam" đến các bạn thanh niên và các bạn học sinh, sinh viên Inđônêxia.
(Đăng trên Báo Nhân Dân số 1929 ngày 27/6/1959)
102. Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm nhà máy Văn phòng phẩm Hồng Hà
Đến nhà máy, Hồ Chủ tịch thăm các phân xưởng sản xuất. Sau khi nghe lãnh đạo nhà máy báo cáo về phong trào thi đua, tổ chức đời sống của công nhân, Bác Hồ nói chuyện với cán bộ, công nhân nhà máy. Người khuyên: "Các cô, các chú cần chú ý trông nom đến nhà giữ trẻ, chăm sóc chu đáo các cháu, vì các cháu có ngoan, khỏe mạnh thì mẹ các cháu mới an tâm sản xuất. Về sản xuất, chúng ta phải triệt để thực hiện khẩu hiệu nhiều, nhanh, tốt, rẻ. Hàng có tốt, giá có rẻ, thì nhà máy mới chóng phát triển.
Muốn tiến lên chủ nghĩa xã hội (...) thì phải đẩy mạnh thi đua tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm. Trong thi đua, cần chú ý phát huy sáng kiến, cải tiến lề lối làm việc, công nhân phải cố gắng trong lao động sản xuất, thấm nhuần tinh thần làm chủ nước nhà, làm chủ xí nghiệp; đảng viên và đoàn viên thanh niên lao động phải gương mẫu sản xuất và gương mẫu về mọi mặt".
(Trích trong Hồ Chí Minh, Biên niên tiểu sử, t.7, Sđd , tr360).
103. Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm lớp vỡ lòng Đình Thạch Khối và dự mít tinh chào mừng thành công của kỳ họp lần thứ 11 (Quốc hội khóa I)
Sáng, Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng đồng chí Trần Danh Tuyên, Bí thư Thành ủy và một số cán bộ đến thăm lớp vỡ lòng đình Thạch Khối (Hàng Than).
Bác hỏi cặn kẽ thầy giáo chủ nhiệm lớp về tình hình học tập, tình hình chăm sóc, dạy dỗ các em. Sau khi thăm lớp, bác xem chỗ uống nước và nơi đi vệ sinh của các em. Người ân cần dặn dò: "Các cô, các chú phải cho các cháu uống nước để giữ gìn sức khỏe. Chỗ đi vệ sinh phải luôn luôn sạch sẽ để các cháu khỏi trơn ngã".
Cùng ngày, Hồ Chủ tịch nói chuyện với hơn 2 vạn đồng bào Thủ đô dự mít tinh tại Quảng trường Nhà hát Thành phố (nay là Quảng trường Cách mạng tháng Tám) chào mừng thành công của kỳ họp lần thứ 11, Quốc hội khóa I (từ ngày 18 đến ngày 31/12/1959), hoan nghênh Hiến pháp mới.
(Trích trong cuốn Bác Hồ với Ba Đình, Sđd, tr.48-50)
Thanh Huyền (tổng hợp)
