103. Một lòng một dạ phục vụ nhân dân
(Trả lời các em Lan, Hoa... nhân viên cửa hàng quốc doanh)
Chế độ ta là chế độ dân chủ. Tức là nhân dân làm chủ. Tức là cán bộ và nhân viên từ cấp dưới đều là đầy tớ của nhân dân, đều phải một lòng một dạ phục vụ nhân dân. Các cô cũng vậy.
Là nhân viên cửa hàng quốc doanh (hàng ăn uống, hàng bách hóa v.v.), hàng ngày hàng giờ các cô mua bán, trao đổi, tiếp xúc với nhân dân để phục vụ nhân dân. Đối với khách hàng, các cô phải có thái độ khiêm tốn, lẽ phép, thật thà; phải có tinh thần trách nhiệm đối với của công và đối với lợi ích của nhân dân.
Nói chung thì số đông nhân viên cửa hàng quốc doanh đều cố gắng làm đúng như vậy. Nhưng vẫn còn một số ít nhân viên có thái độ giả dối, hách dịch, không tốt.
Chúng ta cần phải vạch ra để giúp họ sửa chữa và tiến bộ. Vài ví dụ:
- Cửa hàng lương thực xã Phương Liệt (Hà Nội) bán gạo cho nhân dân mỗi yến thường thiếu 3, 4 lạng, có khi thiếu đến một cân! Gạo tốt thì cất riêng để bán cho người quen. Bà con của nhân viên cửa hàng đến mua thì toàn vào cửa sau, không phải xếp hàng.
- Đồng chí H. mua một cân đậu xanh ở cửa hàng mậu dịch Vinh, khi cân lại chỉ được hơn 8 lạng. Đồng chí H. hỏi thì nhân viên cửa hàng bảo: "Từ trước đến nay vẫn dùng cân này, mà chưa hề có ai kêu sai" (???). Có một nhân viên lại nói: "Không bằng lòng mua thì trả lại…"(!!!).
Các em thử nghĩ xem, phải chăng đó là tham ô, gian lận? Phải chăng đó là thái độ phục vụ nhân dân? Đảng và Chính phủ dạy chúng ta phải kính trọng nhân dân, phải một lòng một dạ phục vụ nhân dân. Không thể tha thứ những thái độ khinh miệt nhân dân, những việc làm dối trá với nhân dân như vậy.
Các đồng chí cán bộ phụ trách các cửa hàng quốc doanh cần phải nghiêm khắc kiểm thảo và quyết tâm sửa chữa những khuyết điểm đó. Mọi người phải thật sự một lòng một dạ phục vụ nhân dân.
(Đăng trên Báo Nhân Dân, số 2496, ngày 18/01/1961)
104. Bài nói chuyện tại Đại hội Đảng bộ Hà Nội
Tôi thay mặt Trung ương thân ái chào Đại hội.
Dưới ánh sáng của Đại hội lần thứ III của Đảng, Hội nghị lần thứ ba của Trung ương, và Hội nghị 81 đảng anh em ở Mát-xcơ-va, chắc rằng Đại hội này bàn bạc các vấn đề được thuận lợi hơn và sâu sắc hơn.
Dưới sự lãnh đạo của Đảng, trong mấy năm qua, Thủ đô Hà Nội cũng như toàn miền Bắc ta đã cố gắng nhiều và đã thu được thành tích khá trong mọi công tác chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội. Những kết quả tốt đẹp ấy, đồng chí Tuyên đã báo cáo rõ, tôi chỉ nói thêm rằng Trung ương rất vui lòng khen ngợi cán bộ, đảng viên, đoàn viên thanh niên và đồng bào Thủ đô ta.
Ở đây, tôi chỉ nêu tóm tắt mấy vấn đề mà chúng ta cần phải chú ý nhiều hơn nữa, để hoàn thành tốt kế hoạch năm 1961, làm đà tốt cho toàn bộ kế hoạch 5 năm.
- Về công nghiệp: cần phải tiếp tục phát triển một cách thiết thực phong trào cải tiến quản lý xí nghiệp, thực hiện đều đặn và bền bỉ, công nhân thực sự tham gia quản lý, cán bộ thực sự tham gia lao động. Phải thực hiện sản xuất nhiều, nhanh, tốt, rẻ.
Cần giúp đỡ bà con tư sản tiếp tục học tập và tiếp tục cải tạo bản thân mình để tiến mãi. Cần phát triển và củng cố tổ chức của công nhân ở các xí nghiệp công tư hợp doanh; cần tăng cường quản lý và chấn chỉnh các hợp tác xã thủ công nghiệp.
- Về nông nghiệp: cần phải ra sức củng cố hợp tác xã nông nghiệp; đẩy mạnh cải tiến kỹ thuật canh tác, hướng dẫn các hợp tác xã tăng gia sản xuất cho thích hợp với hoàn cảnh và yêu cầu của Thủ đô.
- Về văn hóa, giáo dục chúng ta đã xóa xong nạn mù chữ, đó là một thắng lợi to, cần phải tiến lên nữa, chớ để có người mù chữ lại.
Phong trào vệ sinh nên liên tục, không nên khi thì rầm rộ, khi thì bỏ qua, như hiện nay, cần giáo dục rộng khắp cho nhân dân biết giữ vệ sinh. Giáo dục phải đi đôi với kỷ luật, để chấm dứt những thói xấu như vứt bậy, đái bậy trong các vườn hoa và trên đường đi.
Cần phải chú ý nhiều hơn nữa việc giáo dục trẻ con. Nói chung, các cháu đều ngoan. Nhưng vì giáo dục nhà trường không kết hợp chặt chẽ với giáo dục gia đình và giáo dục xã hội, cho nên trong giờ học thì cháu nào cũng ngoan, ngoài giờ học thì có một số vì nhàn rảnh và không ai săn sóc mà dễ sinh hư. Việc giáo dục trẻ con, mọi người đều phải góp một phần, nhưng Đoàn thanh niên phải là người phụ trách chính, Đảng thì phải ra sức giúp.
- Nói về cán bộ: Cán bộ cần phải không ngừng nâng cao tinh thần trách nhiệm đối với Đảng và một lòng một dạ phục vụ nhân dân.
Nói chung, số đông cán bộ ta đều tận tụy, đều cố gắng làm tròn nhiệm vụ; nhưng vẫn còn một số bị chủ nghĩa cá nhân trói buộc, do đó mà phạm nhiều sai lầm, khuyết điểm. Vài thí dụ:
+ Đối với nhân dân thì quan liêu, mệnh lệnh, xem thường pháp luật, không tôn trọng quyền lợi của nhân dân (như có khi khám xét nhà mà không báo trước cho chủ nhà). Tự tiện ra mệnh lệnh lung tung (như bán bánh ngọt không cho người mua mang bánh về nhà, bắt người ta ăn tại chỗ).
+ Đối với tập thể thì kèn cựa địa vị, tính thiệt suy hơn, chỉ hỏi Đảng và Chính phủ đã làm gì cho mình, không tự hỏi mình đã làm gì ích lợi cho nhân dân, cho xã hội.
+ Đối với của công thì lãng phí, tham ô, ở các xí nghiệp và các hợp tác xã ít nhiều đều có hiện tượng xấu như vậy.
+ Đối với bản thân thì không lo trau dồi đạo đức cách mạng, không lo học tập để tiến bộ, mà chỉ lo ăn ngon, mặc đẹp hơn người khác... Trung ương mong rằng đồng chí nào có những khuyết điểm đó thì cố gắng mà sửa chữa, các đồng chí khác thì cố gắng giúp đỡ họ sửa chữa. Chúng ta phải thực hiện thật thà tự phê bình, và thành khẩn phê bình, để tiến bộ không ngừng.
Vài điều nữa cần phải chú ý:
Cần phải sắp xếp thời giờ họp và thời giờ học cho hợp lý. Hiện nay, ở đâu cũng có nạn khai hội quá nhiều và quá lâu. Cần phải luôn luôn nâng cao cảnh giác.
Các đồng chí,
Năm nay, chúng ta bắt đầu kế hoạch 5 năm. Kế hoạch 5 năm là một chuyển biến rất to và rất mới trong sự nghiệp cách mạng của chúng ta. Vì vậy, con người chúng ta cũng phải chuyển biến mạnh, tư tưởng, tác phong và quyết tâm của chúng ta cũng phải chuyển biến mạnh để giành lấy thắng lợi mới, để hoàn thành và hoàn thành vượt mức kế hoạch năm nay, làm đà tốt để hoàn thành tốt kế hoạch 5 năm.
Trước hết là Đảng ta phải chuyển mạnh, Đảng mạnh là do các chi bộ mạnh. Chi bộ mạnh là do các đảng viên hăng hái và gương mẫu.
Ở Thủ đô có độ 5 vạn đảng viên, trong đó có gần 21.500 đảng viên thuộc Đảng bộ Hà Nội.
Có 47.500 đoàn viên Đoàn thanh niên lao động, trong đó gần 30.000 thuộc Thành đoàn Hà Nội. Tôi luôn luôn nói đến thanh niên, vì trong mọi công việc, thanh niên ta luôn luôn hăng hái xung phong và họ xứng đáng là cánh tay đắc lực của Đảng.
Hà Nội có 600.000 nhân dân, 150.000 là các cháu bé, gần 100.000 đảng viên và đoàn viên thanh niên.
Cứ độ 35 người ngoài Đảng thì có 10 đảng viên và đoàn viên. Như vậy, nếu đảng viên và đoàn viên đoàn kết chặt chẽ, đều gương mẫu trong mọi công tác; và mỗi đảng viên, mỗi đoàn viên gần gũi giúp đỡ bốn bạn ngoài Đảng, cùng nhau đẩy mạnh thi đua yêu nước, thì khó khăn gì cũng khắc phục được, nhiệm vụ gì cũng hoàn thành tốt.
Kết luận là cần phải ra sức củng cố chi bộ, để tất cả các chi bộ trở nên thật sự là hạt nhân lãnh đạo của Đảng ở mọi bộ, mọi ngành, mọi nghề, mọi nơi.
Đảng bộ các cơ quan Trung ương cần phải giúp đỡ và kết hợp chặt chẽ với Đảng bộ Hà Nội trong mọi công tác.
Mục đích của chủ nghĩa xã hội là gì?
Nói một cách giản đơn và dễ hiểu là: Không ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân, trước hết là nhân dân lao động.
Trong hoàn cảnh miền Bắc nước ta, để đạt mục đích đó, chúng ta cần phải chịu khó, chịu khổ, ra sức phấn đấu, thực hiện khẩu hiệu cần kiệm xây dựng nước nhà, xây dựng chủ nghĩa xã hội. Rồi chúng ta sẽ sung sướng.
Chủ nghĩa xã hội thắng lợi ở miền Bắc, tức là giúp sức cho đồng bào miền Nam đấu tranh, tức là đưa sự nghiệp hòa bình thống nhất nước nhà đến thắng lợi.
Thời đại chúng ta là thời đại xã hội chủ nghĩa ngày càng thắng lợi. Nhân dân ta cần cù, anh dũng, các nước anh em ra sức giúp đỡ.
Toàn Đảng, toàn dân ta đều ra sức phấn đấu, chúng ta nhất định thắng lợi.
Đảng bộ Thủ đô và đồng bào, trước hết là công nhân Thủ đô, phải gương mẫu, làm đầu tàu, để đưa toàn miền Bắc giành lấy thắng lợi.
(Trích trong Hồ Chí Minh, Toàn tập, t10, Sđd, tr.268-272)
105. Bài nói chuyện tại Đại hội Thanh niên Thủ đô
Bác thay mặt Trung ương Đảng và Chính phủ thân ái hỏi thăm các đại biểu. Bác có thể nói với các cô, các chú và các cháu rằng Bác rất hài lòng và vui sướng vì mấy điều sau đây:
Hiện nay, cả miền Bắc nước ta có gần 40 vạn cháu rất ngoan. Đó là các cháu nhi đồng học tập tốt, lao động tốt, tính nết tốt, đã được thiếu niên và nhi đồng các tỉnh bầu ra. Các trường học cấp I, cấp II và cấp III, năm ngoái có 333 cháu được giải thưởng, năm nay tăng đến 797 cháu được giải thưởng, trong đó có hơn 350 cháu gái. Đó là những cháu tất cả các môn học và hành đều đạt 10 điểm và 5 điểm.
Hiện nay đã có hàng vạn thanh niên và học sinh tốt nghiệp lớp 7 và lớp 10 xung phong đi lao động sản xuất ở các công trường, nông trường và đi tham gia phát triển kinh tế và văn hóa miền núi.
Bác muốn nhắc Bộ Giáo dục và Trung ương Đoàn Thanh niên Lao động, các chi bộ và chi đoàn địa phương phải thiết thực giúp đỡ các cháu ấy có thể vừa lao động sản xuất vừa tiếp tục học tập.
Trong phong trào thi đua, năm nay đoàn viên và thanh niên Hà Nội đã có những thành tích khá như: 5.300 đoàn viên và thanh niên công nhân đã có hơn 8.600 sáng kiến. Hơn 12.000 cháu đã nâng cao chất lượng sản phẩm, đã tiết kiệm khá nhiều nguyên liệu, vật liệu và hơn 1 vạn ngày công.
Đoàn viên và thanh niên nông dân đã góp sức đào đắp gần 4 triệu thước khối đất, bình quân mỗi cháu làm được 7 tấn rưỡi phân các loại. Nói chung, đoàn viên và thanh niên nông dân đã góp phần khá vào công việc đẩy mạnh sản xuất và cần kiệm xây dựng hợp tác xã.
Trong bộ đội và các lực lượng vũ trang nhân dân, đoàn viên và thanh niên đang góp phần xứng đáng vào công cuộc củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc và trong cuộc đánh thắng đế quốc Mỹ khiêu khích miền Bắc nước ta ngày 5 tháng 8 vừa rồi.
Ở các cơ quan, các trường học và các ngành khác, đoàn viên và thanh niên đều cố gắng và đều có thành tích khá.
Trong số hơn 21 vạn thanh niên Hà Nội, hiện nay đã có 12 vạn cháu hứa sẵn sàng đi lao động sản xuất, sẵn sàng chiến đấu. Chắc rằng nhiều thanh niên khác sẽ hứa và làm như vậy.
Với những cố gắng và thành tích của các cháu ở miền Bắc, với chí khí chiến đấu vô cùng anh dũng của các cháu ở miền Nam, Bác có quyền tự hào và vui sướng. Các cháu càng cố gắng và càng tiến bộ thì Bác càng vui lòng và càng trẻ thêm.
Bản báo cáo của đồng chí Lưu Minh Châu trước Đại hội và bài phát biểu của đồng chí Nguyễn Lam đã nói khá đầy đủ về các vấn đề. Bác chỉ nhắc nhủ thêm các đại biểu vài điều sau đây:
- Đối với mọi công việc nên thiết thực và bền bỉ. Ví dụ: Thanh niên công nhân Hà Nội đã có hơn 8.600 sáng kiến. Như thế là tốt. Nhưng còn phải không ngừng cải tiến và áp dụng rộng rãi những sáng kiến ấy. Như thế mới thật sự có ích lợi. Nếu không làm như vậy, thì chỉ có con số suông (về điểm này các cháu nên xem kỹ bài nói về nhà máy Gia Lâm, trong báo Tiền phong ngày 16 tháng 9 năm 1964); xem kỹ để tránh những khuyết điểm người khác đã mắc phải.
- Cần đẩy mạnh phong trào thi đua tăng gia sản xuất và thực hành tiết kiệm. Đồng thời thanh niên công nhân phải góp sức làm cho thật tốt cuộc vận động "Ba xây, ba chống", thanh niên nông thôn phải góp sức làm cho thật tốt cuộc vận động "cải tiến quản lý hợp tác xã nông nghiệp".
- Thanh niên phải ra sức học tập chính trị, văn hóa và khoa học kỹ thuật. Học có tốt, hành mới tốt. Học và hành tốt mới làm tròn nhiệm vụ của người thanh niên cách mạng.
Trước mắt, thanh niên phải ra sức đấu tranh hoàn thành và hoàn thành vượt mức kế hoạch năm 1964 của Nhà nước, chuẩn bị tốt cho kế hoạch năm sau.
- Phải thường xuyên thực hiện tốt khẩu hiệu "Nâng cao cảnh giác, đẩy mạnh sản xuất, sẫn sàng chiến đấu".
- Đối với mọi công tác, thanh niên Thủ đô phải làm gương mẫu cho thanh niên cả nước. Vì vậy, Trung ương Đoàn cần phải tăng cường hơn nữa việc giáo dục tinh thần yêu nước, giác ngộ giai cấp và đạo đức cách mạng cho đoàn viên và thanh niên. Phải luôn luôn nhớ đến đồng bào miền Nam ruột thịt.
Cần củng cố tốt và phát triển tốt hơn nữa Đoàn thanh niên lao động. Hà Nội có hơn 21 vạn thanh niên, hiện nay mới có một phần ba là đoàn viên, mỗi đoàn viên thật sự phụ trách, gần gũi và giúp đỡ một bạn ngoài Đoàn cùng tiến bộ, thì Đoàn sẽ phát triển vững chắc và nhanh chóng hơn nữa.
Mong các cháu làm đúng những điều nói trên, thì chúng ta nhất định giành được nhiều thắng lợi to lớn.
(Đăng trên Báo Nhân Dân, ngày 01/10/1964)
106. Bài nói chuyện với cán bộ và công nhân Nhà máy dệt 8/3 nhân dịp khánh thành nhà máy
(Lược ghi)
Hôm nay, kỷ niệm ngày Quốc tế phụ nữ 8-3, Bác chúc mừng Nhà máy 8-3 nói chung, và chúc mừng các cháu gái nói riêng.
Nhà máy này có vinh dự ra đời với kế hoạch Nhà nước 5 năm lần thứ nhất, mang tên của phong trào giải phóng phụ nữ quốc tế 8-3 và làm nhiệm vụ sản xuất vải mặc cho nhân dân ta.
Cán bộ và công nhân phải luôn luôn ra sức học tập kỹ thuật, văn hóa và chính trị. Anh chị em công nhân phải cố gắng hơn nữa, theo kịp mức đứng máy của công nhân Nhà máy Dệt Nam Định.
Cán bộ, công nhân phải nêu cao tinh thần trách nhiệm, phải có ý thức làm chủ tập thể, phải tôn trọng kỷ luật, giữ gìn của công, chống tham ô, lãng phí.
Chúng ta phải nhớ rằng muốn sản xuất tốt thì phải có sức khỏe tốt, cho nên phải giữ chỗ ăn ở luôn luôn được sạch sẽ, vệ sinh.
Cán bộ, đảng viên, đoàn viên thanh niên lao động phải xung phong gương mẫu trong sản xuất, học tập và trong các mặt công tác khác và phải chú ý giúp đỡ anh chị em ngoài Đảng, ngoài Đoàn cùng tiến bộ. Muốn sản xuất được nhiều, các bộ phận dây chuyền của nhà máy phải ăn khớp với nhau. Từ đồng chí giám đốc đến anh chị em công nhân, người phục vụ phải đoàn kết thành một khối.
(Đăng trên Báo Nhân Dân, ngày 09/3/1965)
Thanh Huyền (tổng hợp)
