34. Chủ tịch Hồ Chí Minh nói chuyện với Đại hội đại biểu nhân dân Hà Nội về thắng lợi của Kỳ họp thứ 11, Quốc hội khóa I
Tối ngày 13 tháng 01, Hồ Chủ tịch đến dự và phát biểu tại Đại hội đại biểu nhân dân Hà Nội. Sau khi nói rõ ý nghĩa của Hiến pháp mới vừa được Quốc hội thông qua Người nêu cụ thể những việc mà nhân dân Thủ đô phải phấn đấu làm tốt:
- Ra sức chống hạn. Thi đua đẩy mạnh sản xuất Đông - Xuân. Quyết tâm làm vụ chiêm này tốt hơn hẳn các vụ chiêm trước.
- Thi đua đẩy mạnh và làm tốt phong trào hợp tác và cải tạo xã hội chủ nghĩa.
- Tiếp tục "Tết trồng cây" cho tốt. Trồng cây nào phải sống cây ấy, tốt tươi cây ấy.
- Tổ chức đón tiếp kiều bào chu đáo, giúp đỡ kiều bào có công ăn việc làm ngay sau khi trở về Tổ quốc.
- Tổ chức Tết Nguyên đán cho vui vẻ, tưng bừng nhưng tuyệt đối tránh lãng phí.
- Mọi người, mọi ngành thi đua hoàn thành và hoàn thành vượt mức kế hoạch Nhà nước năm nay và chuẩn bị tốt cho kế hoạch dài hạn năm sau.
- Riêng các đại biểu Hội đồng nhân dân và các cán bộ thì phải phổ biến Hiến pháp một cách kỹ lưỡng và rộng khắp trong nhân dân, và gương mẫu trong việc thi hành Hiến pháp và các luật lệ".
Người thông báo: "Theo Hiến pháp mới thì Thủ đô ta sẽ được bầu cử độ 25 đại biểu vào Quốc hội, nghĩa là nhiều gấp 5 lần số đại biểu hiện nay. Đó là một vinh dự to lớn, đồng thời là một trách nhiệm nặng nề. Nó đòi hỏi nhân dân Thủ đô phải cử những đại biểu thật gương mẫu. Đồng bào Thủ đô phải thật gương mẫu trong mọi công tác. Thủ đô phải là thành phố gương mẫu cho cả nước".
(Theo Hồ Chí Minh, Toàn tập, t10, Sđd, tr.29-30)
35. Chủ tịch Hồ Chí Minh đến thăm và nói chuyện với Hội nghị liên hoan phụ nữ lao động tiên tiến và chiến sỹ thi đua toàn thành phố lần thứ hai
Đến thăm và nói chuyện với chị em tại Hội nghị, Người khen ngợi phụ nữ Việt Nam và phụ nữ Thủ đô đã đóng góp rất nhiều thành tích vào sự nghiệp cách mạng suốt 30 năm dưới sự lãnh đạo của Đảng, trong cách mạng dân tộc dân chủ và cách mạng xã hội chủ nghĩa.
Người nói: "Từ trước đến nay, phụ nữ Việt Nam ta đã có nhiều đóng góp cho cách mạng, phụ nữ ta rất đáng kính, phụ nữ ta có rất nhiều tiến bộ. Nhưng Đảng, Chính phủ và Bác còn mong phụ nữ tiến bộ nhiều hơn nữa. Hiện nay, trong các ngành, số phụ nữ tham gia còn ít. Đảng và Chính phủ rất hoan nghênh, sẵn sàng cất nhắc và giao cho phụ nữ những chức trách quan trọng. Muốn vậy, bản thân phụ nữ phải:
- Gắng học tập chính trị, học tập văn hóa, kỹ thuật.
- Nâng cao tinh thần yêu nước và giác ngộ xã hội chủ nghĩa.
- Hăng hái thi đua thực hiện "Cần kiệm xây dựng Tổ quốc, cần kiệm xây dựng gia đình".
- Đoàn kết chặt chẽ, ra sức tham gia sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, đấu tranh thống nhất nước nhà và giữ gìn hòa bình thế giới.
Chúc chị em phụ nữ cố gắng học tập, tiến bộ nhiều, tiến bộ mãi để xứng đáng làm chủ nước nhà".
(Theo Hồ Chí Minh: Thủ đô Hà Nội phải là Thành phố gương mẫu, Sđd, tr.135-138)
36. Lời căn dặn các đơn vị bộ đội, công an trước khi vào thành
Suốt tám năm kháng chiến, các chú đã làm kiểu mẫu anh dũng, do đó mà chúng ta đã thắng lợi. Nay chúng ta về thành thị, các chú cũng phải làm kiểu mẫu đúng đắn, để tranh lấy thắng lợi cho hòa bình.
Ở thành thị tình hình phức tạp, có nhiều sự quyến rũ làm cho con người dễ mê muội, hủ hóa, trụy lạc. Để tránh những cạm bẫy nguy hiểm, để làm tròn nhiệm vụ cao quý của quân đội nhân dân, công an nhân dân, toàn thể cán bộ và chiến sĩ ta phải ghi nhớ và làm đúng những lời Bác dặn như sau:
- Chớ tự kiêu, tự mãn.
- Chớ rượu chè, cờ bạc, trai gái, hút thuốc phiện.
- Chớ để lộ bí mật.
- Chớ xa xỉ, tham ô, lãng phí.
- Phải kính trọng nhân dân, giúp đỡ nhân dân, đoàn kết với nhân dân.
- Phải khiêm tốn, nghiêm chỉnh.
- Phải giữ gìn tính chất trong sạch chất phác của người chiến sĩ cách mạng.
- Phải thực hiện cần, kiệm, liêm, chính.
- Phải làm cho đúng 10 điều kỷ luật.
- Phải luôn luôn cảnh giác, và thực hiện tự phê bình và phê bình để tiến bộ không ngừng.
Bác mong các chú tiến bộ và chúc các chú mạnh khỏe.
(Theo Hồ Chí Minh, Toàn tập, t77, Sđd, tr.358-359)
37. Lời kêu gọi nhân ngày Thủ đô giải phóng
Cùng đồng bào Hà Nội thân mến,
Tám năm qua, Chính phủ phải xa rời Thủ đô để kháng chiến cứu nước. Tuy xa nhau, nhưng lòng Chính phủ luôn luôn gần cạnh đồng bào.
Ngày nay do nhân dân ta đoàn kết nhất trí, quân đội ta chiến đấu anh dũng, hòa bình đã thắng lợi, Chính phủ lại trở về Thủ đô với đồng bào. Muôn dặm một nhà, lòng vui mừng khôn xiết kể!
Tôi trân trọng thay mặt Chính phủ tỏ lời thân ái chào thăm đồng bào và bày tỏ với đồng bào mấy điều cần thiết:
- Nếu kể từ ngày thế giới chiến tranh lần thứ hai thì Thủ đô ta đã trải qua 15 năm binh lửa. Thời gian khá dài, tổn thương không ít! Sở dĩ Thủ đô giữ gìn được tình trạng như ngày nay là do đồng bào ta hăng hái phấn đấu.
Tuy vậy, từ nay Chính phủ và nhân dân ta phải cùng nhau cố gắng nhiều để khôi phục, củng cố và phát triển đời sống tinh thần và vật chất của Thủ đô ta. Chính phủ và nhân dân phải cùng nhau ra sức giữ gìn trật tự, an ninh. Trật tự, an ninh tốt thì mọi người mới an cư, lạc nghiệp. Chúng ta phải cùng nhau gây nên một phong trào cần, kiệm, liêm, chính và mỹ tục, thuần phong.
- Chúng ta phải thực hiện chính sách công và tư đều được chiếu cố, chủ và thợ đều có lợi. Các bạn công nhân hăng hái sản xuất. Bà con công thương hăng hái kinh doanh. Chúng ta cần phải duy trì và khôi phục mọi hoạt động sản xuất, buôn bán, kinh tế và tài chính của Thủ đô ta.
- Chính phủ và các vị cha mẹ học trò phải cùng cố gắng để cho con cháu ta được tiêp tục học hành. Các nhà văn hoá, giáo dục phải hăng hái phục vụ nhân dân. Chúng ta phải duy trì và khôi phục mọi hoạt động văn hóa.
Về chính trị, chúng ta phải đoàn kết chặt chẽ, thực hiện tự do dân chủ. Mọi người đều đưa hết tài đức của mình để khôi phục Thủ đô và xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ.
Nói tóm lại, nhân dân, bộ đội và cán bộ phải thi hành đúng chính sách và tuân theo kỷ luật mà Ủy ban Quân chính đã ban bố.
Nhân dịp này tôi có vài lời ngỏ cùng các bạn ngoại kiều. Các bạn, người buôn bán, kinh doanh, tiểu thương, tiểu chủ, công nhân và trí thức, đã chung sống với nhân dân Việt Nam. Các bạn đã khai cơ lập nghiệp ở Việt Nam. Những hoạt động chính đáng về kinh tế và văn hóa của các bạn cũng có lợi cho Việt Nam. Vì vậy tôi khuyên các bạn: Các bạn cứ yên lòng làm ăn như thường. Nhân dân và Chính phủ Việt Nam sẽ giúp đỡ và bảo hộ các bạn. Sau cuộc biến đổi lớn, việc khôi phục lại đời sống bình thường sẽ phức tạp, khó khăn. Nhưng Chính phủ cố gắng, quyết tâm, toàn thể đồng bào Hà Nội đồng tâm nhất trí góp sức với Chính phủ, thì chúng ta nhất định vượt được mọi khó khăn và đạt được mục đích chung: Làm cho Hà Nội thành một Thủ đô yên ổn, tươi vui và phồn thịnh.
Chính phủ ta là Chính phủ của nhân dân, chỉ có một mục đích là ra sức phụng sự lợi ích của nhân dân. Chính phủ rất mong đồng bào giúp đỡ, đôn đốc, kiểm soát và phê bình để làm tròn nhiệm vụ của mình là: Người đầy tớ trung thành, tận tụy của nhân dân.
Tôi xin chúc toàn thể đồng bào Hà Nội đoàn kết, phấn đấu thắng lợi.
Tôi riêng chúc các cụ phụ lão sống lâu và mạnh khỏe để đôn đốc con cháu tiến tới. Tôi thân ái khuyên các cháu thanh niên và nhi đồng chăm chỉ học tập, hăng hái tham gia công việc khôi phục và xây dựng Thủ đô yêu quý của chúng ta, mà mai sau các cháu sẽ là chủ nhân.
Hà Nội, Thủ đô của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa muôn năm!
Nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ muôn năm!
(Theo Hồ Chí Minh, Toàn tập, t7, Sđd, tr.360-362)
38. Lời phát biểu trong buổi tiếp đại biểu nhân dân Thủ đô Hà Nội
Thưa các cụ, các anh chị em và các cháu,
Sau 8 năm bận việc kháng chiến, hôm nay tôi rất vui mừng lại gặp bà con Thủ đô. Tuy số đồng bào có mặt ở đây không đông, nhưng đại biểu đủ các tầng lớp. Vậy tôi nhờ các vị chuyển lời tôi thân ái chào thăm tất cả các đồng bào Thủ đô.
Sau đây là vài điểm tôi muốn nói với đồng bào:
1. Việc tiếp quản Thủ đô đã thực hiện tương đối tốt đẹp. Đó là nhờ bộ đội và cán bộ ta hăng hái và giữ gìn kỷ luật, đó cũng là nhờ đồng bào đã cố gắng và đã hăng hái giúp đỡ bộ đội và cán bộ. Ví dụ:
- Anh chị em công nhân đã có công giữ gìn máy móc, ra sức làm cho nhà máy chạy đều, chống bọn phá hoại của chung của nhân dân.
Một số đông anh em công chức và cán bộ chuyên môn đã ra sức giữ gìn tài liệu và cơ quan.
Các thầy giáo và học sinh đã tự giải quyết khó khăn để tiếp tục học tập.
Bà con công thương đã tiếp tục kinh doanh, buôn bán ngay sau lúc Thủ đô giải phóng.
Đồng bào cả thành phố đã tự động giữ gìn trật tự, an ninh, chống bọn lưu manh quấy rối. Anh em nông dân ngoại thành đã tiếp tế rau, quả đầy đủ cho nhân dân thành phố.
Toàn thể đồng bào Thủ đô đoàn kết một lòng, nhiệt liệt hoan nghênh bộ đội và cán bộ vào tiếp quản Thủ đô.
Tôi xin thay mặt Chính phủ cảm ơn và khen ngợi đồng bào.
2. Kinh qua 80 năm đô hộ và 8 năm chiến tranh do nước ngoài gây ra, nay chúng ta khôi phục lại đời sống hòa bình, đó là một chuyển biến rất to lớn. Do đó, chúng ta sẽ gặp nhiều khó khăn. Nhưng đó là những khó khăn trong sự phát triển. Chúng ta chớ nên chủ quan. Chúng ta phải thấy rõ khó khán để vượt qua khó khăn. Khó khăn giải quyết dần dần, từng bước, có kế hoạch, có thứ tự.
Nhân dân ta phải dùng sáng kiến và nghị lực của mình để tự giải quyết khó khăn của mình, không nên hoàn toàn ỷ lại vào Chính phủ. Đồng thời, ai có sáng kiến hay, có đề nghị thiết thực và hợp lý, Chính phủ sẽ rất hoan nghênh.
3. Chế độ ta là chế độ dân chủ. Nhân dân là chủ. Chính phủ là đầy tớ của nhân dân. Nhân dân có quyền đôn đốc và phê bình Chính phủ. Chính phủ thì việc to việc nhỏ đều nhằm mục đích phục vụ lợi ích của nhân dân. Vì vậy, nhân dân lại có nhiệm vụ giúp đỡ Chính phủ, theo đúng kỷ luật của Chính phủ và làm đúng chính sách của Chính phủ, để Chính phủ làm tròn phận sự mà nhân dân đã giao phó cho.
4. Đoàn kết là lực lượng mạnh nhất của chúng ta. Chúng ta phải đoàn kết rộng rãi và chặt chẽ. Đoàn kết giữa Chính phủ và nhân dân. Đoàn kết giữa các tầng lớp trong nhân dân với nhau. Đoàn kết giữa đồng bào toàn quốc, từ Bắc chí Nam. Nói rộng hơn nữa: Đoàn kết giữa nhân dân ta và nhân dân các nước bạn, nhân dân Châu Á, nhân dân nước Pháp và nhân dân yêu chuộng hòa bình thế giới.
Đoàn kết chặt chẽ lực lượng trong nước và ngoài nước, chúng ta nhất định khắc phục được mọi khó khăn một cách thắng lợi.
Nhân dân Thủ đô ta có truyền thống cách mạng vẻ vang và lòng nồng nàn yêu nước, tôi chắc rằng đồng bào Thủ đô sẽ hăng hái phấn đấu làm cho mọi ngành hoạt động của Thủ đô ngày thêm phát triển, để làm gương mẫu, để dẫn đầu cho nhân dân cả nước ta trong công cuộc củng cố hòa bình, thực hiện thống nhất, hoàn thành độc lập và dân chủ trong khắp nước ta; để xây dựng một đời sống sung sướng, tươi đẹp, thái bình mãi mãi cho con cháu chúng ta.
(Theo Báo Nhân dân, ngày 17-18/10/1954)
39. Bài nói chuyện trong buổi gặp gỡ cán bộ, viên chức Thủ đô
Xa cách tám năm vì kháng chiến, hôm nay lần đầu tiên gặp anh chị em, tôi rất vui lòng. Nhân dịp này, tôi muốn nói chuyện với anh chị em 3 điểm:
1. Đoàn kết.
Sau 15 năm chiến tranh, nước ta bị tàn phá, dân ta bị cực khổ. Nay hòa bình mới trở lại, chúng ta phải hàn gắn những vết thương do chiến tranh gây ra, và xây dựng lại đời sống bình thường của nhân dân. Công việc rất nhiều, rất phức tạp. Trong công việc, chúng ta có rất nhiều thuận lợi, mà cũng có nhiều khó khăn.
Thuận lợi vì nhân dân ta rất tốt, Chính phủ ta kiên quyết, cán bộ ta cố gắng; và vì ta có các nước bạn và nhân dân thế giới nhiệt liệt ủng hộ.
Khó khăn vì hãy còn những tư tưởng cũ, quan điểm cũ, thói quen cũ, lề lối cũ. Và vì sức phản động trong nước và ngoài nước.
Để phát triển những thuận lợi và khắc phục những khó khăn, điều cần thiết nhất cho chúng ta là đoàn kết.
Ai cũng biết hiện nay chúng ta có hai lớp cán bộ, cán bộ kháng chiến và cán bộ khác. Nhưng chúng ta phải biết rằng nay hai lớp ấy đều là cán bộ của chính quyền nhân dân, tức là như anh em một nhà. Cho nên chúng ta cần phải xóa bỏ hết thành kiến, cần phải thật thà đoàn kết với nhau, giúp đỡ lẫn nhau để cùng tiến bộ, để cùng phục vụ nhân dân.
Đoàn kết là sức mạnh của chúng ta. Đoàn kết chặt chẽ thì chúng ta nhất định có thể khắc phục mọi khó khăn, phát triển mọi thuận lợi, mà làm tròn nhiệm vụ nhân dân giao phó cho chúng ta.
2. Tăng năng suất công tác.
Bất kỳ ở địa vị nào, làm công tác gì, chúng ta đều là đầy tớ của nhân dân. Cơm chúng ta ăn, áo chúng ta mặc, vật liệu chúng ta dùng, đều do mồ hôi nước mắt của nhân dân mà ra. Vì vậy, chúng ta phải đền bù xứng đáng cho nhân dân. Muốn làm như vậy, chúng ta phải cố gắng thực hiện cần, kiệm, liêm, chính.
Trước hết là cần, tức là tăng năng suất trong công tác, bất kỳ công tác gì.
Kiệm tức là không lãng phí thì giờ, của cải của mình và của nhân dân.
Liêm tức là không tham ô, và luôn luôn tôn trọng, giữ gìn của công và của nhân dân.
Chính tức là việc phải làm dù nhỏ cũng làm. Việc trái thì dù nhỏ cũng tránh.
Bốn điều đó đi liền với nhau.
Riêng về tăng mức công tác và tiết kiệm của công, chúng ta đều thấy anh em công nhân ở các nhà máy và các công trường đã xung phong thực hiện. Cán bộ ở các ngành, cơ quan nên cố gắng thi đua với anh em công nhân.
3. Học tập.
Tình hình thế giới và trong nước luôn luôn biến đổi, công việc của chúng ta nhiều và mới, kỹ thuật của thế giới ngày càng tiến bộ, nhưng sự hiểu biết của chúng ta có hạn. Muốn tiến bộ kịp sự biến đổi vô cùng tận, thì chúng ta phải nhiên cứu, học tập. Nghiên cứu, học tập lý luận và kỹ thuật.
Vì lẽ đó, hiện nay đang tổ chức những lớp nghiên cứu cho cán bộ.Việc nghiên cứu, học tập ấy không phải là gò ép. Tùy ý mỗi người, không miễn cưỡng. Tôi chắc rằng đại đa số anh chị em đều muốn tiến bộ, cho nên nhiều người sẽ muốn học. Song anh chị em phụ trách hướng dẫn cần phải chú ý:
Làm thế nào để cho việc học tập thiết thực, vui vẻ, không nên câu nệ, hình thức, tuyệt đối tránh cách nhồi sọ. Lý luận và thực hành phải đi đôi với nhau.
Nếu anh chị em cán bộ cố gắng thực hiện ba điều nói trên thì chúng ta nhất định thắng lợi trong công cuộc củng cố hòa bình, thực hiện thống nhất, hoàn thành độc lập và dân chủ trong toàn
Việt Nam yêu quý của chúng ta.
(Theo Hồ Chí Minh, Toàn tập, t7, Sđd, tr.391-393)
Thanh Huyền (tổng hợp)
